Një Histori e shkurtër e Fshatit Pllavë!

-Të shkruashë për vendëlindjen vërtet nuk është e lehtë , por frymezimi dhe dëshira për ti zbuluar gjërat më të bukura që ka ajo , të jep një shtysë për të shkruar e folur për të .

Ndoshta në këtë shkrim nuk do te mundi ti paraqes vërtet ato gjëra që ka dhe duhën treguar për pllavën , por do të mundohem që të paraqes pikat kryesore te një vendi me plotë histori e traditë .
Fshati Pllave është fshatë qe gjendet në treven e Opojës . Shtrihet në pjesën perendimore të Opojes . Ështe njëri ndër fshatrat më të vjetër dhe më të mëdha te trevës së Opojes . Ka lartesi mbidetare rrethë 1040 m .

Pllava kufizohet me fshatrat ; në veri me Buce dhe Brezne ; në lindje me Zym, Brrut dhe Rrenc ; në jug me Shajne dhe Rapcen ; ndersa në perendim me malin e Koretnikun(Pikellimin) . Ne kohët më të hershme pllava kufizohej në veri me fshatrat e Billushës dhe Zhurit .
Pllava ka dhe lumin e saj I cili e formon sistemin më të madhë lumor se bashku me degët e tij . Siperfaqja e këtij pellgu lumor është 274 km2 . Ky lumë buron në shpatinjët e Gurit te Zi te Opojes , me lartesi diku 1400 m . Dy degët e këtij lumi janë , ai I Bresanes dhe I Broditë . Lumi i pllavës para disa kohësh ishte I shfrytëzueshëm për peshkimë dhe për notë , por tani për fat te keq është I pa shfrytëzueshëm per këto dy veprimtari .

Pllava në kontekstin Historik – Në dokumentet e shkruara , fshati pllave paraqitet ne Kohen e Stefan Dushanit , në atë kohë kisha ishte faktor I rëndësishem , kështu qe Dushani I dhuroi Manastirit te Shën Arhangjelit disa fshatra ku ndër to bënte pjese edhe Pllava . Sipas një autori serb viti se kur ndodhi ky dhurimë ishte viti 1348 . Lirshëm mundë të thuhet se për herë te parë Pllava në dokumentet e shkruara paraqitet ne vitin 1348 . Po me të njëjtin emër qe e ka dhe sot . I bie qe Pllava te jetë e vjetër dikund rreth 675 vite , nese I referohemi këtij burimi .
Nga defteri I Sanxhakut te Dukagjinit te vitit 1571 , ne Opojë kanë dominuar spahilleqet e vogla ose timaret(eshte toke e dhuruar nga sulltani , me nje vlere te te ardhurave me pak se 20,000 akce ( vlere monetare osmane) . Pllava kishte gjithsej 10 cifligje(toke e nje feudalisti) e qe zoterues I këtyre cifligjeve ishte Mustafai . Me 1571 Pllava kishte të ardhura 1500 akce .

Gjysma e dyte e shekullit XVI , është faza kur bëhej gati plotesishtë islamizimi I Opojës . Por në vitin 1571 , në tërë Opojen kishte 29 familje të krishtera , ku në Pllave kishte mbetur vetëm 1 familje e krishter .
Simbas një të dhëne në vitin 1879 ne pllavë kishte gjthsejë 60 familje .
Per fat te keq për këto periudha nuk ka ndonje te dhëna tjera , por fillimi I shekullit XX dhe I gjithë ky shekullë na zbardhe te dhëna te mjaftueshem , jo ndoshta aq sa duhet por e mjaftueshme për ta ditur gjendjen e Pllaves në këtë shekulle .

Deri ne fillim vitet 40 te shek.XX nuk kemi dicka specifike per pllave . Por gjate Luftes se Dyte Boterore , komuna e Opojes ishte e përfaqësuar nga nje banor I Pllaves , qe I bie të ketë qenë dhe kryetar I kësaj komune . Ai ishte Din Pllava . Gjatë ngritjës së flamurit të Shqiperisë në Dragash me 2 maj 1941 , pa dyshim rol të rëndësishëm luanë dhe Dini por edhe I gjithë fshati pllave . Në kujtimet e tija Spiro Kosova shkruanë ; ‘’ Gjatë një konflikti që kishin fshati Pllave dhe Rapc ndërmjet vete , për qështje të tokës , ku pllavjanët e kishin shfrytëzuar per 28 vite por , rapcjanët pretendonin se toka ishte e tyre , kështu që Dini edhe pse ishte nga pllava në këte raste nuk bëri favorizime për fshatin e tij , por sic I tanon atijë që ishte udhëheqës , gjeti një menyrë që të mos bëhej vrasje mes këtyre dy fshatrave për tokë por që , kufiri ku pretendonin njëra dhe ku pretendonte tjetra te bëhej në mes dhe kështu ndodhi , per fate te mire nuk pati te vrarë‘’ Simbas Spiro Kosoves.

Popullsia e Pllaves nder vite ;
-Me 1948 kishte 462 banor dhe 70 shtepi ;
-Me 1953 kishte 449 banor dhe 72 shtepi ;
-Me 1961 kishte 493 banor dhe 67 shtepi ;
-Me 1971 kishte 690 banor dhe 85 shtepi ;
-Me 1981 kishte 973 banor dhe 100 shtepi:
-Me 1991 kishte 1157 banor ;

Rritja më të madhe e kanë pasur në periudhën 1971-1991 për 38,6% . Për 43 vite numri I banorëve është rritur për rrethë 650 banor , ku nje zvoglim I vogel ishte ne vitin 1953 . Ndërsa sa I përket shtëpive numri për , 33 vite është rritur per 30 shtepi , ku një zvogelimë e kemi në vitin 1961 .
Nese e shikojmë numrin e njerëzve që kanë migruar nga viti 1912-1945 është vetëm 13 përsona , ndërsa nga viti 1946-1980 është vetëm 6 persona , gjatë këtyre periudhave me gjithsej 68 vite diferencë , kanë migruar vetëm 19 përsona qe nuk është fare shifer e lartë .

-Vedet e kultit – Ne fshatin pllavë , përkatesishtë në vendin e quajtur Kroi I Madhë , gjatë gropimit te një temeli për ndërtimin e nje shtepi , janë gjetur gjësende që besohën të jenë të kishes e cila kishte qene aty . Këto jane gjetur ne vendin e Rexhep Piraj . Sa I perkete xhamis se fshatit pllave , nese japim ndonje vite te caktuar vetëm do të mundë të gabojmë , por simbas gojdhënave thuhet se kur banoret kane pare nje plak të moshuar I kane thene ‘’koke I moqem me xhamin e pllaves ‘’ që I bie se kjo xhami është njëra ndër më të vjetrat në trevën e opojës . Por fatkeqësishtë të dhëna të sakta mungojnë . Në pllavë gjendë edhe një tyrbe që besohet të jetë e ndërtuar ne mesjete dhe quhet Tyrbja e Pllaves .
-Arsimi nder vite – Shkolla e parë ne pllave është hapur ne vitin 1945 , ne gjuhen shqipe . Mësuesit e pare apo ata të cilet e kane kryen shkolen per mësues jane ; Avdi Tershnjaku , Mahmut Piraj dhe Samet Bojaxhiu. Pllava ka patur qysh ne vitet 1900 doktor I Shkencave Kuranore e që ishte Shaban Piraj , që e kishte kryer shkollën ne Stambolle , por kishte shërbyer si hoxhe ne fshatin pllave . Ishte veprimtarë e intelektual I shquar I Lidhjes Kombetare Shqiptare .

Pllava ka nxjerrurë shumë kuadro cilesore nga te gjithë fushate e jetes si arsimtar , profesor , jurist , inxhiner , ekonomis , mjek e doktor shkencash .
Pllava gjatë luftës se dyte botërore tek vendi I quajtur Vranic , forcat serbe kanë bërë ekzektutimin e 12 banorëve .
Pllava gjatë luftës së fundit të Kovoves , I ka dhënë shumë luftetarë të zotë , që I kanë dalurë zotë atdheut në çastet më të vështira . Por Pllava ka dhënë edhe në dëshmorë , për ideal e ai është Abidin Lepraj , I cili u vra nga UDB-A serbe me Francë në vitin 1992 , Abedini
ishte themelues , I paralelës së gjuhës shqipe në Paris , gjithashtu ishte dhe themeluës I organizatës së puntoreve të quajturë , ‘’Trepca’’ dhe ishte kryetar I saj . Abedini edhe zyrtarishtë I është dhënë titulli Dëshmorë I Kosoves .

Pllava sot ndahet ne 9 lagje ; Bojaxhiu , Piraj , Tershnjaku, Hulaj , Huqaj , Xhabali , Lepraj , Lekaj , Cenaj .
Pllava dikuarë ka pasur dhe dy mullinjë që janë quajtur ;Mullini I Selmonit dhe Mullini I Gjonit . Pllava gjatë viteve te ’70 ka qenë e njohur për ekipin e futëbollit që e ka pasur , i cila është quajturë ‘’Shkendia ‘’.
Me kaqë pak fjalë jamë munduar të paraqes nje pjes të Historis së Pllavës.

Autor: Hysen Bojaxhiu

(Pikëpamjet e shprehura në këtë shkrim, nuk paraqesin domosdoshmërisht edhe pikëpamjet e redaksisë sonë)