Falënderimi i talon Allahut, i cili librin e tij ia zbriti robit të Vet, u kujdes për ftesën e Tij, dhe e obligoi që njerëzit të thërrasin në të… nga ju le të jetë një grup i cili thërret në të mirë dhe ndalon nga e keqja, ata do të jenë të shpëtuar.
Dëshmoj se nuk ka dikush tjetër që meriton për tu adhuruar, përveç Allahut, Ai është Një dhe i pashoq, Allahu do ta plotësojë dritën e Tij edhe pse jobesimtarët e urrejnë, dhe dëshmoj se Muhamedi a.s. është rob dhe i dërguar i Tij, paqja dhe mëshira qofshin mbi të, familjen e shokët e tij dhe ata që e pasuan dhe e pasojnë atë.
“Për ata që besojnë dhe nuk e përziejnë besimin e tyre me zullum, atyre u përket siguria dhe ata janë në rrugë të drejtë.” (el-En’am: 82)
Vëllezër të dashur,
Në këtë ligjëratë – me ndihmën e Allahut – do të flasim për një detyrë që është nga detyrat më të rëndësishme, për – Detyrat e fëmijëve ndaj prindërve të tyre!
O Allah bëji që prindërit tanë të jenë të kënaqur prej nesh.
Allahu i Lartësuar në librin e Tij të ndershëm thotë:
“Zoti yt ka urdhëruar që ta adhuroni vetëm Atë dhe t’u bëni mirësi prindërve. Nëse njëri prej tyre, ose të dy, arrijnë pleqërinë te ti, mos u thuaj atyre: “Uh!”, dhe mos i kundërshto ata (me fjalë të këqija), dhe drejtohu atyre me fjalë respekti.
Dhe në shenjë mëshire shtrije pranë tyre krahun përulës e respektues dhe thuaj: “Zoti im! Mëshiroji ata të dy, sikurse më edukuan kur isha i vogël”. (El-Isra: 23-24)
Dhe, gjithashtu Allahu i Plotfuqishëm, thotë:
”Ne njeriun e kemi urdhëruar për (sjellje të mira ndaj) prindit të vet, sepse nëna e vet atë e barti me mund dhe pas dy viteve ia ndau gjirin. (E porositëm) Të jesh mirënjohës ndaj Meje dhe ndaj dy prindërve tu, sepse vetëm tek Unë është kthimi juaj.” (Lukman: 14)
Falënderimi për Allahun është begati e besimit dhe begati e Islamit, ndërsa mirësjellja dhe respekti për prindërit tonë është edukimi i mirë dhe kujdesi i bukur.
Ne po jetojmë në kohën në të cilën ka humbur mirësia ndaj prindërve, përveç shtëpive fetare, në të cilat ende fëmijët janë të kujdesshëm për detyrat ndaj Allahut dhe ndaj prindërve të tyre.
Për shkak të mosdëgjimit dhe mosrespektimit të prindërve, ka humbur mëshira e Allahut ndaj nesh, është larguar begatia (bereqeti) nga duart e tona dhe është humbur siguria dhe qetësia. Andaj, po jetojmë të pa vlerë, në pikëllim e mërzi! I lutemi Allahut të Plotfuqishëm, që të na bëjë të sinqertë dhe zemrat tona t’i mbushë me devotshmëri dhe besim.
Nga çdo vëlla musliman dëshiroj që vetveten ta pyes me këto dy pyetje:
1 • Cilat janë detyrat e mia ndaj babait dhe nënës time?
2 • A i kam kryer unë këto detyra?
Allahu i Plotfuqishëm, siç cituam më sipër, na thotë: “Të jesh mirënjohës ndaj Meje dhe ndaj dy prindërve të tu, sepse vetëm tek Unë është kthimi juaj.” (Lukman: 14)
Sa namaze të obliguara ne i falim gjatë ditës? Duhet t’i falim pesë namaze, sabahun, dreken, ikindinë, akshamin dhe jacinë.
Ne, në namazin tonë e falënderojmë Allahun – Zotin e botëve – që na bëri musliman, na bëri besimtar në Të dhe në librin e Tij, dhe ne në namazin tonë lutemi për baballarët dhe nënat tona në fund të namazit pavarësisht se a janë të gjallë apo të vdekur.
Mirësia jonë ndaj prindërve tanë nuk përfundon me vdekjen e tyre, apo me vdekjen e njërit prej tyre, Pejgamberi (savs) ka thanë: “Nuk ka musliman, i cili i ka prindërit gjallë, e ai zgjohet në mëngjes dhe prindërit e tij janë të kënaqur ndaj tij, veçse do t’i hapen dy dyer në xhenet. Dhe nëse bie në gjumë si bamirës ndaj tyre, përsëri do t’i hapen dy dyer në xhenet dhe Allahu do të jetë i kënaqur me të…” (Transmeton Bejhekiu)
Që do të thotë, në mëngjes dhe në mbrëmje nga ne kërkohet që të jemi të ndërgjegjshëm ndaj prindërve tonë, në mëngjes dhe në mbrëmje i kemi dy dyer të hapura në xhenet, nëse vdesim do të hyjmë nga njëra prej tyre.
E në të kundërtën e kësaj, thotë: “Nuk ndodh që dikush t’i ketë dy prindërit apo njërin, e ata ta kalojnë natën të hidhëruar ndaj tij, e të mos i hapen dy dyer nga zjarri.” (Trans. Abdu Rrezaku)
Duhet të jemi të kujdesshëm nga një çështje shumë e rrezikshme. E ajo është se shumë prindër, e posaçërisht nënat, në momente hidhërimi apo zemërimi, luten kundër fëmijëve të tyre, i mallkojnë dhe i nëmin! Ata e harrojnë se duaja e tyre pranohet, prandaj këta prindër i thërrasim që ndaj fëmijëve të tyre të jenë të mëshirshëm, në vend që të luten kundër tyre i këshillojmë të luten që Allahu t’ia begatojë dhe udhëzojë fëmijët e tyre.
“Njëherë nëna e Enesit (r.a.) kishte shkuar te Pejgamberi (savs) për t’u ankuar se Enesi nuk po ulet me të gjatë ushqimit, Pejgamberi (savs) i thotë Enesit (r.a.): ‘Pse ti nuk ha me nënën tënde?’ Tha: ‘O i dërguari i Allahut, unë po frikësohem se mos po e zgjati unë dorën në ushqimin, në të cilin i ka shkuar syri i nënës sime, në këtë mënyrë do të jem mosmirënjohës tek Allahu, Zoti i botëve… kjo është mirësi.”
Tregimi i Alkames:
Transmetohet nga Enes ibn Maliku (r.a.), se një djalosh në kohën e Pejgamberit a.s., i quajtur Alkame, kishte qenë fetar i madh, dorëdhënës i njohur dhe, pas një kohe ishte sëmurë, ndërsa gruaja e tij kishte shkuar te Pejgamberi (savs), për të treguar se burri i saj ishte në prag të vdekjes. Duke dashur që të njoftohej për gjendjen e tij, Pejgamberi (savs) u thotë Bilalit, Aliut, Selmanit dhe Amarit: “Shkoni dhe shikojeni gjendjen e tij, ai ka nevojë për ju.” Ata shkuan e shikuan, pastaj e dërguan Bilalin që ta lajmëronte Pejgamberin (savs) për gjendjen e tij të rëndë, ndërsa Pejgamberi (savs) pyeti: “A i ka ai prindërit gjallë?”
I thanë: “Babai i ka vdekur, ndërsa nëna është një plakë e lodhur.
Pejgamberi a.s. tha: “O Bilal, shko te nëna e Alkames bëji selam dhe thuaji, nëse mundet që të vijë tek unë, apo nëse dëshiron, që unë të shkoj tek ajo?”
Kur e njoftuan ajo tha: Unë do shkoi tek ai.
E mori shkopin dhe shkoi te Pejgamberi (savs) dhe i dha selam.
Pejgamberi a.s. i tha: “Bëju e sinqertë, sepse nëse më gënjen, do të më zbresë shpallje nga Zoti: Alkamja si ishte me ty?”
Ajo tha: “O i dërguari i Allahut, është falur, ka agjëruar, ka dhënë sadakë pa masë.
Pejgamberi a.s. i tha: “Si ishte ai me ty?”
Ajo tha: “O i dërguari i Allahut, unë jam e hidhëruar me të.”
Pejgamberi a. s. tha: “Pse”?
Ajo tha: “Gruas së tij i ka dhënë përparësi ndaj meje, atë e ka dëgjuar, kurse mua më ka injoruar (kundërshtuar).
Pejgamberi (savs) tha: “Hidhërimi i nënës së tij ia ka ndalur gjuhën nga shehadeti.”
Pastaj i tha Bilalit: “Ndize një zjarr që ta hedh në të!”
Atëherë ajo tha: “O i Dërguari i Allahut, fryti i zemrës të digjet para duarve të mia? Si ka mundësi që zemra ime të durojë?”
Pejgamberi (savs) i tha: “Zjarri i xhehenemit është më i fortë dhe i vazhdueshëm, e nëse bëhesh e kënaqur ndaj tij, Allahu do ta falë.”
Ajo pranoi dhe tha: “O i Dërguari i Allahut, po dëshmoj para Allahut, para teje dhe para atyre që janë këtu prezentë, se unë jam i kënaqur ndaj Alkames!”
Pejgamberi (savs) tha: “O Bilal, shko dhe shikoje se a po mundet Alkamja të thotë: La ilahe il-la Allah? Se ndoshta nëna e tij e ka thënë atë që nuk është në zemrën e saj, duke u turpëruar para Pejgamberit a.s.”
Bilali erdhi aty dhe tregoi: “Hidhërimi i nënës së tij e ka ndaluar gjuhën e tij nga shqiptimi i shehadetit. Pasi ajo u pajtua me të, gjuha iu lirua dhe ai atë ditë vdiq, e pastruan dhe Pejgamberi (savs) ia fali namazin e xhenazes, pastaj para varrit të tij u ngrit dhe tha: “O muhaxhirë dhe ensarë, atë që i jep përparësi gruas para nënës së tij, Allahu e mallkoftë dhe nga ai nuk pranohet asgjë (nga veprat e mira)!”
Cili është mëkati i parë ndaj prindërve? Nëse prindërit tonë e kalojnë natën të hidhëruar ndaj nesh, ky është mëkat, xheneti është i ndaluar për mosrespektuesin e prindërve të tij. “Namazi nuk ngrihet nga koka e tre personave: Alkoolisti, mëkatari ndaj prindërve dhe personi që bën zina.” (Trans. Ahmedi)
Këta tre persona Allahu nuk i shikon, nuk i pastron nga mëkatet, për ta është e ndaluar era e xhenetit – Allahu na ruajt.
Në ether (hadithe) thuhet: “Ai i cili sillet mirë me prindërit le të veprojë çfarë të dojë nga të këqijat, nuk do të hyjë në zjarr, ndërsa ai që është i padëgjueshëm ndaj prindërve le të veprojë mirë çfarë do të dojë, nuk do të hyjë në xhenet”. Allahu na ruajt.
Nga shkaqet më të mëdha të hyrjes në xhenet është mirësia ndaj prindërve, ndërsa prej shkaqeve më të mëdha të hyrjes në zjarr është mosrespektimi i prindërve. (…)
Vëllezër të nderuar,
Ndaj prindërve kemi detyrime edhe gjatë jetës së tyre edhe pasi të vdesin.
Për obligimet gjatë jetës së tyre, Allahu i Plotfuqishëm, thotë: “Zoti yt ka urdhëruar që ta adhuroni vetëm Atë dhe t’u bëni mirësi prindërve. Nëse njëri prej tyre, ose të dy, arrijnë pleqërinë te ti, mos u thuaj atyre: “Uh!”, dhe mos i kundërshto ata (me fjalë të këqija), dhe drejtohu atyre me fjalë respekti.” (El-Isra: 23)
Çka do të thotë “UF”: a e keni parë nëse babai plaket, apo nëna, kush duhet kujdeset për ta, kush i mjekon? Djali i tyre ose vajza e tyre, pavarësisht a janë të martuar apo nuk janë, ata janë të urdhëruar me këtë.
Pejgamberi a.s. është pyetur: “Kush ka të drejtë më së shumti nga unë që ta shoqëroj, o i dërguari i Allahut? Tha: “Nëna jote”. Pastaj kush? Tha: “Nëna jote”. Pastaj kush? Tha: ”Nëna jote”. Pastaj kush? Tha: “Babai yt”. (Buhariu)
Llogarit se babai yt është plakur dhe nuk e bartë vetveten, nuk mundet ta ndalë urinën dhe ndyrësirën nga vendi ku qëndron, a do t’i thuash atij apo nënës sate: UF, a thanë ata kur ti ishe i vogël, a ke parë nënë e cila i thotë UF birit të saj të vogël, apo baba i cili i thotë UF në mesin e natës fëmijës i cili qan e ai duke fjetur.
Abdullah ibn Omer (r.a.), gjatë kryerjes së haxhit e sheh një djalosh, duke e bartur një plakë në shpinën e tij dhe ai me të bënte tavafin dhe i thotë: Kush është kjo? Tha: Nëna ime. I tha: Si sillesh me të? Tha: e ushqej, e pastroj dhe me të kam ardhur në haxh duke e bartur me duar. A thua, a i kam dalë hakut asaj?
Qeshi Abdullahu dhe tha: Pasha Zotin, ti nuk ke bërë as sa edhe një zë që ajo e ka lëshuar për ty ditën e lindjes sate, të gjitha që ti je duke i bërë tani për të, ajo i ka bërë për ty, dhe ajo ka shpresuar që ti të jetosh gjatë, ndërsa ti e bën këtë për të, por ia dëshiron vdekjen.”
Nuk duhet që të kalojë një ditë e ti të mos interesohesh se si kalojnë prindërit e tu.
Që fëmijët dhe familja jote të jetojnë në mirësi, ndërsa prindërit e tu të jetojnë në varfëri, një gjë e tillë është e ndaluar, edhe nëse ata janë të pasur dhurata jote sado e vogël ata i gëzon.
Ishe nevojtar në vegjëlinë tënde, babai ka shpenzuar për ty, ishe i vogël dhe i dobët e babai ishte i fortë dhe çdoherë të dha shpresë, ndërsa tani që ti je rritur, e ai është plakur, lodhur, rraskapitur ti të mos interesohesh për të… kjo është turp.
Ai, i cili e dëshiron xhenetin, duhet që prindërit e tij t’i bëjë të kënaqur, qofshin të gjallë apo të vdekur.
Sa mirësi e madhe është që njeriu t’i takojë prindërit e tij në jetë e ata të bëhen shkak për hyrjen e tij në xhenet – me lejen e Allahut.
Por sa fatkeqësi e madhe është që njeriu prindërit e tij t’i takojë të gjallë, por ata bëhen shkaktarë që ai të hyjë në zjarr – Allahu na ruajt.
Nuk lejohet që babai të fle i hidhëruar ndaj teje.
O ju bijtë e prindërve tuaj, keni kujdes nga hidhërimi i prindërve tuaj.
Një njeri erdhi tek Ebu Hanife dhe i tha: O Ebu Hanife, babai im më urdhëron që të shkoj këtu e atje, ndërsa nëna më ndalon, Ebu Hanife i tha: Dëgjoje babanë e mos e hidhëro nënën. I riu u habit dhe i tha: O Ebu Hanife, si komentohet kjo. Ebu Hanife heshti dhe tha: Për nënën tënde janë 3/4 e të drejtave, ndërsa për babanë tënd 1/4, për arsye se nëna është e dobët, pra, qëndro pranë saj dhe mos e hidhëro babanë tënd, tregoji atij se ti këtë e ke bërë për hatër të nënës sate, e cila është e dobët.
Ebu Hanife thotë se prindërit kanë të drejtë që fëmijën e tyre ta ndalojnë nga kryerja e Haxhit nëse ata kanë nevojë për të.
Nëse je duke u falur nafile dhe të thërrasin babai apo nëna, ti duhet që ta ndërpresësh namazin, për arsye se ai është sunet apo nafile, ndërsa përgjigjja për prindërit e tu është obligim-farz dhe farzi i paraprin sunetit. Shih në madhështinë e të drejtave!
Edhe pas vdekjes ka mirësjellje për ta
(1) Pas çdo namazi lutemi për ta, ashtu siç veprojmë edhe gjatë jetës së tyre, pastaj
(2) japim sadakë për ta nga pasuria jonë, sepse pasuria jonë është pasuria e prindit tonë, pastaj
(3) i vizitojmë shokët, miqtë dhe farefisin e tyre.
Ashtu siç vepron ti me prindërit e tu, fëmijët e tu do të veprojnë me ty, këtë e dëshmon edhe realiteti.
Mirëpo, nëse babai apo nëna të urdhërojnë që ta kundërshtosh Allahun, atëherë nuk ka dëgjim të krijesës në mëkat të Krijuesit.
“Nëse insistojnë ata, që të më bësh Mua shok për atë që nuk din asgjë, mos i dëgjo, por shoqërohu me ta në këtë jetë me të mirë, e ndiqe rrugën e atij që drejtohet tek Unë; pastaj, tek Unë do të ktheheni dhe Unë do t’ju lajmëroj për atë që keni punuar.” (Lukman: 15)
/Miftar Ajdini/
Referencë: “TË DREJTAT NË ISLAM”